Znaki drogowe na przejazdach kolejowych

Czym są przejazdy kolejowe i gdzie się je stosuje?

Przejazd kolejowo-drogowy to skrzyżowanie linii kolejowej lub bocznicy kolejowej z drogą w jednym poziomie. Mogą z niego korzystać pojazdy mechaniczne. Z kolei dla ruchu pieszych przeznaczone są przejścia. Oba rodzaje skrzyżowań są stosowane na liniach kolejowych i bocznicach, na których obowiązuje ruch kolejowy z prędkością do 160 km/h.

Niektóre przejścia i przejazdy są wyposażone w rogatki, czyli zespół urządzeń złożonych z napędu i drąga rogatkowego zamykającego ruch drogowy lub pieszy. Ma on zapobiec wtargnięciu pod nadjeżdżający pociąg. Zbliżając się do przejazdu, trzeba jednak zawsze zachować szczególną ostrożność – nawet wtedy, gdy rogatki są podniesione.

Kategorie przejazdów kolejowych i przejść dla pieszych

Przejazdy kolejowo-drogowe oraz przejścia piesze dzieli się na następujące kategorie:

• kategoria A – przejazdy, na których obowiązuje kierowanie ruchem:
  • przez uprawnionych i wykwalifikowanych pracowników zarządcy kolei lub przewoźnika kolejowego,
  • za pomocą sygnałów ręcznych lub systemów/urządzeń przejazdowych z rogatkami zamykającymi całą szerokość drogi i sygnalizatorów drogowych,
• kategoria B – przejazdy, na których ruch drogowy jest kierowany samoczynnymi systemami przejazdowymi wyposażonymi w sygnalizatory i rogatki zamykające ruch drogowy w kierunku:
  • wjazdu na przejazd,
  • wjazdu na przejazd lub zjazdu z niego,
• kategoria C – przejazdy, na których ruch drogowy jest kierowany za pomocą samoczynnych systemów przejazdowych wyposażonych wyłącznie w sygnalizatory,
• kategoria D – przejazdy, które nie są wyposażone w systemy przejazdowe i urządzenia zabezpieczenia ruchu, a ruch na nich jest kierowany za pomocą znaków drogowych,
• kategoria E – przejścia wyposażone w półsamoczynne lub samoczynne systemy przejazdowe bądź barierki/labirynty.

Do kategorii F zalicza się natomiast przejazdy lub przejścia zlokalizowane na drogach wewnętrznych.

Znaki drogowe kolejowe – jakie są stosowane w Polsce?

Oznakowanie drogowe przy przejazdach kolejowych musi być zgodne z zapisami:

• Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 9 lipca 2025 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych oraz bocznic kolejowych z drogami i ich usytuowanie, oraz warunków technicznych ich użytkowania1

oraz

• Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu i warunków ich umieszczania na drogach2.

Oba te akty prawne określają m.in. zasady umieszczania oznaczeń w pobliżu takich miejsc w celu ostrzegania użytkowników dróg o potencjalnym niebezpieczeństwie. Poniżej znajdziesz zestawienie wszystkich znaków, jakie są stosowane w Polsce na przejazdach kolejowych.

Ostrzegawcze znaki drogowe – przejazd kolejowy

O zbliżaniu się do przejazdu kolejowo-drogowego wyposażonego w rogatki informuje znak ostrzegawczy A-9 „przejazd kolejowy z zaporami”. Z kolei przed przejazdami kolejowo-drogowymi, które nie mają takich zabezpieczeń umieszcza się znak A-10 „przejazd kolejowy bez zapór”. Oba mają kształt trójkąta zwróconego wierzchołkiem ku górze, żółte tło i czerwoną obwódkę.

A-9 „przejazd kolejowy z zaporami”

A-10 „przejazd kolejowy bez zapór”

Przed przejazdami kategorii C oraz D, które są szczególnie niebezpieczne ze względu na ostry kąt przecinania drogi z linią kolejową (poniżej 60°), bliskość toru przebiegającego równolegle do osi drogi lub przebieg linii w łuku pod znakiem A-10 należy dodatkowo umieścić tabliczkę T-7. Wskazuje ona układ torów i drogi na przejeździe.

Tabliczka T-7 „tabliczka wskazująca układ torów i drogi na przejeździe”

Przejazd kolejowy – znak „krzyż św. Andrzeja”

Przed przejazdami kolejowo-drogowymi kategorii A bez rogatek oraz kategorii C i D, a także przejść kategorii E bez rogatek umieszcza się znak G-3 „krzyż św. Andrzeja przed przejazdem kolejowym jednotorowym” lub G-4 „krzyż św. Andrzeja przed przejazdem kolejowym wielotorowym”.

G-4 „krzyż św. Andrzeja przed przejazdem kolejowym wielotorowym”

G-3 „krzyż św. Andrzeja przed przejazdem
kolejowym jednotorowym”

Oba znaki wyznaczają miejsce zatrzymania pojazdu. O tym, czy konieczne jest wyhamowanie auta, decyduje znak B-20 „stop”. Jeśli jest on umieszczony razem ze znakiem G-3 lub G-4, kierowca ma obowiązek zatrzymania pojazdu, bez względu na to, czy po torach porusza się pociąg lub inny pojazd szynowy. Jeżeli jednak nie widzisz znaku B-20, możesz przejechać przez przejazd bez zatrzymywania – pod warunkiem, że wykonanie tego manewru jest w pełni bezpieczne.

Dodatkowe oznakowanie przejazdów kolejowych

Na przejazdach, nad którymi zawieszona jest sieć trakcyjna pod wysokim napięciem, umieszcza się znak G-2 „sieć pod napięciem”.

Znak G-2 „sieć pod napięciem”

Do oznakowania przejazdów kolejowych stosowane są również słupki wskaźnikowe:

• umieszczane są po prawej stronie drogi:
  • G-1a – z trzema kreskami,
  • G-1b – z dwoma kreskami,
  • G-1c – z jedną kreską,
• umieszczane są po lewej stronie drogi:
  • G-1d – z trzema kreskami,
  • G-1e – z dwoma kreskami,
  • G-1f – z jedną kreską.

G-1a „słupek wskaźnikowy z trzema kreskami umieszczany po prawej stronie jezdni”	G-1b „słupek wskaźnikowy z dwiema kreskami umieszczany po prawej stronie jezdni”	G-1c „słupek wskaźnikowy z jedną kreską umieszczany po prawej stronie jezdni”
G-1d „słupek wskaźnikowy z trzema kreskami umieszczany po lewej stronie jezdni”	G-1e „słupek wskaźnikowy z dwiema kreskami umieszczany po lewej stronie jezdni”	G-1f „słupek wskaźnikowy z jedną kreską umieszczany po lewej stronie jezdni”

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wzory_znak%C3%B3w_i_sygna%C5%82%C3%B3w_drogowych_w_Polsce

Zalecane odległości słupków wskaźnikowych od przejazdu kolejowego sprawdzisz w poniższej tabeli.

Źródło: https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/szczegolowe-warunki-techniczne-dla-znakow-i-sygnalow-drogowych-oraz-17066287 

Słupki wskaźnikowe G-1d, G-1e oraz G-1f umieszcza się po lewej stronie jezdni na drogach o dopuszczalnej prędkości przekraczającej 60 km/h, na których widoczność przejazdu jest mniejsza niż 100 m orz na jezdniach jednokierunkowych.

W przypadku awarii rogatki lub sygnalizacji na przejazdach kategorii A stosowane są oznakowania B-32b „rogatka uszkodzona” oraz B-32c „sygnalizacja uszkodzona”.

B-32b „sygnalizacja uszkodzona”

B-32b „rogatka uszkodzona”