Historia ruchu lewostronnego
Historia ruchu lewostronnego rozpoczęła się wraz z pierwszymi drogami tworzonymi przez Rzymian. Wówczas zasada ta nie była jednak ustandaryzowana – wynikała z odruchów i powtarzania zachowań innych. Przetrwała w tej formie do około 1300 roku, kiedy to papież Bonifacy VIII wydał zarządzenie, zgodnie z którym pielgrzymi mieli poruszać się po lewej stronie drogi.
Ruch lewostronny rozwijał się również w zupełnie innych częściach świata, niepodlegających zwierzchnictwu Kościoła. W Japonii wynikał on np. z praktyczności – zapobiegał zahaczaniu się bronią przez samurajów.
Zmiany nadeszły na początku XVIII wieku, kiedy jazda prawą stroną drogi zaczęła być coraz popularniejsza. W ten sposób poruszały się np. karoce władców francuskich i rosyjskich. Wynikało to z faktu, że woźnica siedział po lewej stronie, ale trzymał bicz w prawej ręce – jadąc zgodnie ze starymi praktykami, mógłby więc uderzyć mijający go pojazd.
Nowa moda sprawiła też, że w pierwszych pojazdach produkowanych w USA kierownicę montowano po lewej stronie. Zasada ta utrwaliła się więc w nawykach mieszkańców Europy i Ameryki Północnej, a na początku XX wieku zdecydowano się na jej ustandaryzowanie. W Polsce nastąpiło to w 1918 roku – zaraz po odzyskaniu niepodległości. W tym czasie ujednolicono przepisy drogowe, zachowując zasadę obowiązującą w zaborze rosyjskim i pruskim, czyli właśnie ruch prawostronny.
Zmiana ruchu lewostronnego na prawostronny w najważniejszych krajach Europy i świata
Legenda do mapy:
- czerwony – ruch prawostronny,
- pomarańczowy – dawniej ruch lewostronny, obecnie prawostronny,
- granatowy – ruch lewostronny,
- fioletowy – dawniej ruch prawostronny, obecnie lewostronny,
- zielony – dawniej mieszany ruch lewo- i prawostronny w różnych częściach kraju, obecnie prawostronny,
- szary – brak danych.
W Polsce ruch prawostronny wprowadzono dość wcześnie, zwłaszcza w porównaniu z wieloma innymi europejskimi krajami. Na terenie Austro-Węgier zasada ta zaczęła obowiązywać dopiero po ich rozpadzie. Natomiast III Rzesza ujednoliciła przepisy drogowe na podległych jej obszarach w 1938 i 1939 roku. Znacznie później na taki krok zdecydowała się Szwecja – odeszła ona od ruchu lewostronnego dopiero w 1967 roku. Islandia zrobiła to rok później.
Zmiany objęły również Amerykę Północną i Azję. Kanada wprowadziła ruch prawostronny zaledwie 2 lata później niż Polska. Natomiast Chiny podjęły tę decyzję dopiero w 1946 roku (z wyjątkiem Hongkongu i Makau).
Trzeba jednak pamiętać, że na świecie wciąż istnieją kraje z ruchem lewostronnym. To nie tylko Wielka Brytania, lecz także wiele innych państw w Europie, Afryce, Azji oraz Australii i Oceanii.
W jakich krajach jest ruch lewostronny?
Zastanawiasz się, w jakich krajach jest ruch lewostronny? Wielu osobom zasada ta kojarzy się przede wszystkim z Wielką Brytanią. Okazuje się, że jest to słuszne powiązanie. Kraj ten odpowiada za wprowadzenie tego przepisu w wielu innych państwach, które niegdyś były koloniami i terenami zależnymi od wielkiego imperium.
Mapa obrazująca, gdzie jeździ się po prawej (czerwony), a gdzie po lewej (granatowy) stronie ulicy.
Obecnie ruch lewostronny obowiązuje w takich krajach jak:
- Wielka Brytania,
- Irlandia,
- Cypr,
- Malta,
- Australia,
- Nowa Zelandia,
- Indie,
- Pakistan,
- Bangladesz,
- Kenia,
- Tanzania,
- Uganda,
- Zambia,
- Zimbabwe,
- Japonia,
- Malezja,
- Singapur,
- Indonezja,
- Tajlandia,
- Malediwy,
- Mauritius,
- Jamajka.
Tam, gdzie obowiązuje ruch lewostronny, niegdyś istniały brytyjskie kolonie (choć nie jest to bezwzględną regułą, czego doskonałym przykładem jest Japonia). W krajach tych wciąż stosuje się wiele zasad i nawyków pochodzących z Wielkiej Brytanii. Dotyczą one nie tylko ruchu drogowego, lecz także pieniędzy czy języków urzędowych.
Dlaczego w Japonii jest ruch lewostronny?
Wiele osób zastanawia się, dlaczego w Japonii jest ruch lewostronny. Kraj ten przez całą swoją historię zachował przecież niepodległość, mimo że przez kilkadziesiąt lat faktycznie był pod wpływem mocarstw zachodnich. Nigdy nie stał się jednak brytyjską kolonią, a więc władze Wielkie Brytanii nie miały okazji, by wymusić na nim zmianę przepisów ruchu drogowego.
W Japonii wprowadzenie ruchu lewostronnego miało zupełnie inną genezę. Zasada ta została ustanowiona na mocy dekretu cesarskiego z początku XVII wieku. Wynikała z faktu, że samurajowie poruszający się z wąskimi uliczkami często zahaczali się bronią, która wystawała bardziej z lewe strony. Naturalnie chodzili więc w taki sposób, by nie uderzać innych przechodniów.
Po II wojnie światowej niektóre japońskie terytoria (m.in. Okinawa) tymczasowo wprowadziły ruch prawostronny, ale cały kraj nie zdecydował się na taki krok. Argumentowano to przywiązaniem do kultury i tradycji. Obecnie w Japonii obowiązuje więc ruch lewostronny – niezależnie od prefektury.
Ruch lewostronny w Indonezji i Tajlandii
Indonezja i Tajlandia, podobnie jak Japonia, nigdy nie były pod panowaniem brytyjskim. Mimo tego do dziś obowiązuje tam ruch lewostronny. W Indonezji powodem takiej sytuacji jest wpływ holenderski sprzed objęcia władzy przez Napoleona. We współczesnej Holandii zasada ta dawno została zmieniona, ale na stałe pozostała w kulturze tego odległego kraju.
Natomiast Tajlandia jest bardzo wyjątkowym państwem, w którym wprowadzenie lewostronnego ruchu nigdy nie miało związku z panowaniem obcych mocarstw. Zasada ta wynikła prawdopodobnie z przyzwyczajeń lokalnej ludności, aż z czasem została ujednolicona przez prawo.
Dlaczego w USA obowiązuje ruch prawostronny?
Ciekawym przypadkiem są też Stany Zjednoczone, na które Wielka Brytania miała ogromny wpływ. Wczesne kolonie brytyjskie na tym terenie faktycznie wprowadzały ruch lewostronny, ale z czasem swój wpływ zwiększyły obszary francuskie. We Francji za czasów Napoleona jazda prawą stroną ulicy stała się niezwykle popularna, a więc zasadę tę wdrożono również w Ameryce Północnej.
Co więcej, taka praktyka była też wygodniejsza. Duże wozy popularne w XVIII i XIX wieku nie miały bowiem siedzenia – woźnica stał lub siedział na lewym tylnym koniu, żeby mieć lepszy widok na drogę. By uniknąć kolizji, trzymał się on więc prawej strony ulicy.
Mimo że na początku w poszczególnych koloniach obowiązywały zupełnie inne zasady ruchu drogowego, to w XIX wieku zostały one ujednolicone. Z tego powodu obecnie w całych Stanach Zjednoczonych jeździ się prawą stroną ulicy.
Ruch lewostronny – jakie problemy są z nim związane?
Obecnie w większości krajów na świecie samochody poruszają się prawą stroną ulicy. Oznacza to, że wjeżdżając do takich państw autem przystosowanym do ruchu lewostronnego, można spotkać się z wieloma problemami. Najczęstsze z nich to:
- niewłaściwe rozmieszczenie okienek Drive-Thru i biletomatów – znajdują się one po lewej stronie, a więc kierowca siedzący z prawej musi mocno się wychylić lub wyjść z pojazdu;
- trudniejsze wyprzedzanie – w autach dostosowanych do ruchu lewostronnego używanych np. w Polsce często nie da się precyzyjnie ocenić, czy pas jest wolny;
- trudniejsze parkowanie równoległe – kierowca może mieć problem z określeniem odległości od krawężnika;
- niewłaściwe umieszczenie terminali na myjniach automatycznych – podobnie jak biletomaty i okienka Drive-Thru, znajdują się one po lewej;
- problemy ze zmianą pasa na autostradzie – montaż kierownicy z innej strony sprawia, że w lusterkach tworzy się martwe pole;
- mniejsza dostępność stacji benzynowych – niektóre stanowiska z płatnością przy dystrybutorze mogą być niedostępne od strony kierowcy.
Sytuacja wygląda analogicznie, gdy planujesz wyjechać samochodem dostosowanym do ruchu prawostronnego do kraju, w którym jeździ się po lewej stronie. Z takim problemem mierzy się wiele osób, które chcą np. dostać się do Wielkiej Brytanii drogą lądową.
Uwaga: nagła zmiana poprawnej strony ulicy może być też niebezpieczna. Kierowcy mają wypracowane przez lata nawyki, dlatego w takiej sytuacji nietrudno o wjechanie na drogę pod prąd – zwłaszcza na rondzie.
