Słupki drogowe – jak odczytać ich oznaczenia?

Słupki drogowe – czym są i jaką funkcję pełnią?

Słupki prowadzące to bryły o przekroju trapezu (opcjonalnie wypukłe, dwuwypukłe, płaskie o wzmocnionym przekroju), na których montuje się elementy odblaskowe w kształcie równoległoboku o szerokości 4 cm i wysokości 20 cm. Po prawej stronie jezdni oznaczenia te są czerwone, a po lewej – białe. Niekiedy znajdują się na nich też tabliczki informujące o lokalizacji najbliższego telefonu alarmowego i numery wskazujące na kilometraż drogi.

Słupki prowadzące pełnią kilka funkcji. Najważniejsze z nich to:

• ułatwianie orientacji co do szerokości drogi, jej przebiegu oraz łuków poziomych – zwłaszcza nocą, kiedy widoczność jest zdecydowanie gorsza;
• informowanie o kilometrażu drogi, czyli dokładnej lokalizacji, licząc od początku jezdni – takie dane przydają się m.in. podczas wzywania służb na miejsce wypadku. Pozwalają na wskazanie dokładnego punktu na mapie nawet wtedy, gdy nie masz dostępu do Internetu i nie znasz nazwy ostatnio miniętej miejscowości;
• informowanie o typie drogi lub pobocza – różne kolory odblasków (np. czerwony po prawej, biały po lewej stronie jezdni) pomagają zorientować się, gdzie dokładnie się znajdujesz i czy zbliżasz się do skrzyżowania, wyjazdu z posesji lub obszaru zabudowanego;
• ułatwianie zachowania odpowiedniej odległości od kolejnych pojazdów – ułatwia to uniknięcie tzw. jazdy na zderzak, która jest nie tylko niebezpieczna, lecz także niezgodna z przepisami drogowymi.

Podstawowe rodzaje słupków prowadzących

W Polsce wyróżnia się dwa podstawowe typy słupków drogowych. To elementy U-1a umieszczane samodzielnie na poboczu i U-1b montowane nad barierą ochronną.         

Słupki U-1a służą do montażu bezpośrednio w gruncie, dlatego są zdecydowanie dłuższe niż konstrukcje U-1b mocowane na barierkach. Mają aż 150 cm, z czego 50 cm wbija się w ziemię. Słupki U-1b mierzą zaledwie 40 cm. Poza tym oba typy oznaczeń wyglądają dokładnie tak samo i są oznaczane w ten sam sposób.

Uwaga! Zgodnie z prawem konstrukcja słupka i technika jego montażu muszą zapewnić zachowanie pionowej pozycji elementu.

Gdzie stosuje się słupki prowadzące?

Słupki drogowe można spotkać przede wszystkim na drogach krajowych i wojewódzkich oraz na odcinkach tras powiatowych i gminnych – ale tylko w obrębie łuków poziomych o promieniach mniejszych niż 450 m. Zwykle nie stosuje się ich tam, gdzie wzdłuż jezdni znajdują się chodniki. Nie montuje się ich też na terenach miast, choć prawo nie zakazuje tego w sposób jednoznaczny.

Prawidłowe rozmieszczenie słupków drogowych

Słupki drogowe umieszcza się po obu stronach jedni, w odległości 1 m od jej krawędzi, pasa postoju lub pobocza twardego. W miejscach, w których nie da się zastosować tak dużego odstępu, możliwe jest jego zmniejszenie do 0,5 m. Słupki powinno się montować w jednej linii, równoległej do drogi. Zawsze należy ustawiać je pionowo.

Jeżeli wzdłuż jezdni ciągną się bariery ochronne, należy zainstalować słupki bezpośrednio na nich. Wówczas stosuje się oznaczenia U-1b, które są zdecydowanie krótsze i mają elementy ułatwiające zamocowanie na metalowej konstrukcji.

W jakiej odległości stawia się takie elementy? Na odcinkach prostych i łukach o promieniu większym niż 1500 m jest to 100 m. Sytuacja wygląda inaczej w przypadku bardziej krętych dróg, gdzie słupki rozstawia się według zasady:

• 501-1500 m promienia łuku – 50 metrów maksymalnej odległości między słupkami,
• 305-500 m promienia łuku – 33 m,
• 201-300 m promienia łuku – 20 m,
• 151-200 m promienia łuku – 15 m,
• mniej niż 150 m promienia łuku – 10% wartości tego promienia.

Takie rozbieżności w maksymalnej dopuszczalnej odległości pomiędzy słupkami mają związek z gorszą widocznością na zakrętach i większych łukach. Im gęściej rozstawione elementy, tym łatwiej je zauważyć.

Jak czytać oznaczenia na słupkach drogowych?

Na niektórych słupkach drogowych można zauważyć znaki kilometrowe i hektometrowe z pikietażem (kilometrażem). Mają one formę niewielkich tabliczek przytwierdzonych do biało-czerwonej konstrukcji. Zazwyczaj przedstawiają kilka cyfr, które czyta się w określony sposób.

W przypadku tras wojewódzkich i krajowych na samej górze słupka znajduje się znak z numerem drogi. Pod elementem odblaskowym jest wskazany kilometraż liczony od początku jezdni. Natomiast na dole oznacza się kolejny 100-metrowy odcinek danego kilometra.

Uwaga! Na trasach innych niż wojewódzkie i krajowe nie stosuje się górnej tabliczki.

Znaki kilometrowe i hektometrowe na słupkach drogowych

Jeśli chodzi o słupki drogowe, oznaczenia na nich montowane muszą spełniać odpowiednie wymagania. Na takich konstrukcjach umieszcza się:

• znaki kilometrowe U-7 – są stosowane w celu wskazania przebiegu drogi i jej kilometrażu, liczonego narastająco od początku trasy. Powinny mieć odblaskową powierzchnię; 
• znaki hektometrowe U-8 – wykorzystuje się je po to, by uściślić przebieg jezdni i ułatwić lokalizację elementów składowych podlegających ewidencji dróg. Są przydatne również podczas podawania dokładnego miejsca wypadku. Umieszcza się je pod znakami kilometrowymi;

Znaki te można zamontować nie tylko na słupkach drogowych. Jeśli na danym odcinku nie da się postawić konstrukcji U-1a lub U-1b, dopuszcza się umieszczenie tabliczek U-7 i U-8 na elementach wyposażenia drogi, takich jak słupy oświetleniowe czy bramy.

Dodatkowe tabliczki na słupkach prowadzących

Na słupkach prowadzących montuje się też następujące tabliczki:

• U-1d i U-1e – przedstawiają słuchawkę telefoniczną i wskazują kierunek do najbliższego telefonu alarmowego. Stosuje się je tam, gdzie istnieje system łączności;
• U-1f – to mała tabliczka z numerem drogi. Umieszcza się ją na trasach krajowych i wojewódzkich na słupkach prowadzących w hektometrze zerowym.

Słupki krawędziowe – czym różnią się od tych drogowych?

Na polskich drogach występują nie tylko słupki prowadzące (drogowe), lecz także krawędziowe. Mają one biało-zielone barwy i są montowane na skrzyżowaniach, na których znajdują się też konstrukcje U-1a lub U-1b. Określają geometrię przecięć jezdni i ułatwiają skręcanie.

Słupki te są szczególnie przydatne po zmroku i przy złej pogodzie. Dzięki nim można lepiej określić układ skrzyżowania, co zwiększa bezpieczeństwo skręcania. Według polskich przepisów konstrukcje te muszą znaleźć się na wszystkich przecięciach dróg, na których umieszczono już słupki drogowe. Niezależnie od ich dokładnej lokalizacji i sposobu montażu, powinny zostać ustawione w odległości minimum 0,5 m od krawędzi jezdni lub pobocza twardego.

Zgodnie z przepisami słupki krawędziowe muszą mierzyć 150 cm, z czego 50 cm ma znajdować się pod ziemią. Konieczne jest też ich oznaczenie odblaskowymi, biało-zielonymi pasami poprzecznymi o szerokości 15 cm każdy.

Ciekawostka! Słupki krawędziowe można postawić też na prywatnej posesji, ale przed ich montażem należy wystąpić o pozwolenie od lokalnych władz.