Pomijając przejścia sugerowane, które nie mają postawionych znaków pionowych i na których nie obowiązuje zasada pierwszeństwa pieszego, na każdym innym przejściu kierowca musi ustąpić osobie pieszo przekraczającej drogę. Zarządca drogi jest zobowiązany do ustawienia przy takim miejscu odpowiedniego oznakowania. Każdy kierowca powinien wiedzieć, co ono oznacza.
Gdzie może znajdować się przejście dla pieszych?
Przepisy jasno definiują, w jakich miejscach może być zlokalizowane przejście dla pieszych. Obszary te wyznaczane są w myśl Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. Zazwyczaj są to miejsca:
- przy skrzyżowaniach dróg w miejscach, których dopuszczone zostało przekroczenie jezdni,
- w rejonach przystanków komunikacji zbiorowej zarówno w terenie zabudowanym, jak i poza nim,
- przy miejscach obciążonych ruchem, zwłaszcza poza terenem zabudowanym, tj. przy zakładach pracy, szkołach,
- w miejscach, które zapewniają odpowiednią widoczność, czyli nie przy łukach, za wzniesieniami czy w miejscach, które są zasłonięte przez jakiekolwiek obiekty,
- w miejscach, w których ruch pieszy jest najbardziej skoncentrowany, zakładając wyznaczenie możliwie najkrótszej trasy do punktu docelowego, np. zakładu pracy,
- przez torowiska i drogi dwujezdniowe w obszarach zabudowanych.
Określone są również odstępy między przejściami, które nie mogą wynosić mniej niż:
- 500 m poza terenem zabudowanym,
- 200 m w przypadku dróg dwujezdniowych w obszarze zabudowanym,
- 100 m w przypadku dróg jednojezdniowych w obszarze zabudowanym.
Oznakowanie przejścia dla pieszych – znaki pionowe
Najpopularniejszymi oznaczeniami, ważnymi przede wszystkim dla kierowców, są znaki pionowe. Użycie i ustawienie znaku pionowego, czyli znaku drogowego, jest określone przez ustawę z dnia 20 czerwca 1997 r. o nazwie Prawo o ruchu drogowym. Najczęściej stosowane oznaczenia pionowe w tym przypadku to:
- D6 – przejście dla pieszych,
- D-6b – przejście dla pieszych i rowerzystów.
Oba znaki D są informacyjne, kwadratowe, z niebieskim tłem. Mogą być zlokalizowane na fluorescencyjnym tle, jako że są znakami uprzywilejowanymi, zapewniającym szczególne bezpieczeństwo. Stosuje się je na zwykłych przejściach. Dla kierowcy jest to sygnał, że powinien zmniejszyć prędkość jazdy.
W niektórych miejscach, gdzie lokalizacja przejść dla pieszych sprawia, że są niedostatecznie widoczne, umieszcza się dodatkowo znak ostrzegawczy A-16, czyli trójkąt z czerwoną obwódką i żółtym tłem. Przy nim powinien występować znak informacyjny D, bo znak ostrzegawczy go nie zastępuje.
Jak umieszcza się znaki drogowe przy przejściu dla pieszych?
Każdorazowo oznakowanie przejścia dla pieszych w formie pionowych znaków umieszcza się od strony, z którym nadjeżdżają pojazdy, 0,5 m od krawędzi przejścia. Istnieją jednak przypadki, kiedy przy przejściu dla pieszych stosuje się również inne rodzaje zasad oznakowania. Mowa o:
- drogach dwukierunkowych, gdzie powinny znajdować się znaki obustronne,
- drogach jednokierunkowych, gdzie znak powinien być umieszczony po obu stronach jezdni,
- jezdniach dwukierunkowych o szerokości większej niż 15 m lub jednokierunkowych o szerokości większej niż 10 m, gdzie znak D umieszcza się nad powierzchnią jezdni.
Znaki poziome a oznakowanie przejścia dla pieszych
Istnieją dwa sposoby poziomego oznaczania miejsc, w którym w poprzek drogi mogą poruszać się inni użytkownicy ruchu. Są to:
- oznakowanie poziome P-10, czyli popularna zebra, które wyznacza przejście dla pieszych,
- oznakowanie poziome P-11, czyli dwie równoległe do siebie, poziome linie przerywane, które wyznaczają przejazd dla rowerzystów.
Oznakowanie poziome jest dodatkowe i służy przede wszystkim pieszym. Wskazuje, że w danym miejscu można przekroczyć drogę. Czasem jednak nawierzchnia jezdni nie pozwala na ich wymalowanie, np. z uwagi na wykorzystany materiał. Dotyczy to zwłaszcza terenów w trakcie remontu, z nieutwardzoną drogą czy w zabytkowych obszarach miast. W takim przypadku rezygnuje się ze znaków poziomych, ale czasem stosuje np. znaki dwustronne do lepszego oznakowania przejścia dla pieszych.
Na drogach dwukierunkowych jednojezdniowych wyznacza się dodatkową wyspę, zwaną profesjonalnie azylem. To miejsce, w którym pieszy może przystanąć po przebyciu jednej jezdni, w oczekiwaniu na zatrzymanie się pojazdów na drugiej.
Przejazd dla rowerów w ruchu drogowym
Znak D-6a jest znakiem, którym wskazuje się przejazdy dla rowerzystów. Zazwyczaj stosowany jest samodzielnie albo zamiennie ze znakiem D-6b, oznaczającym przejścia dla pieszych oraz rowerzystów. Warto zaznaczyć, że rowerzyści mają możliwość przecinania jezdni w poprzek podczas jazdy jedynie na przejściach do tego wyznaczonych. Przejeżdżanie przez zwykłe przejścia dla pieszych, bez oznaczeń rowerowych, jest niezgodne z prawem i może skończyć się mandatem.
Oznaczenie przejścia uczęszczanego przez dzieci
W miejscach, w których poruszają się dzieci, zwłaszcza w okolicach przedszkoli, placów zabaw czy szkół, umieszcza się dodatkowo tabliczkę T-27, zwaną w żargonie „Agatką”. Jest to tabliczka kwadratowa na żółtym tle. Nie występuje ona zazwyczaj sama, a w połączeniu ze znakami D. Takie oznakowanie przejścia dla pieszych oznacza, że kierowca powinien zachować szczególną ostrożność z uwagi na możliwe wtargnięcie na drogę dzieci.
Jakie są zasady przechodzenia pieszych przez przejście?
Od 1 czerwca 2021 roku zmieniły się przepisy dotyczące ruchu w obrębie przejść. Od tego momentu kierujący pojazdem jest zobowiązany ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu albo wchodzącemu na nie. W praktyce przepis ten można różnie interpretować, jednak kierowcy powinni w okolicy przejścia zwolnić i zachować szczególną ostrożność.
Pieszy jak zawsze jest zobowiązany rozejrzeć się po obu stronach drogi, również od strony nadjeżdżających pojazdów, i zachować ostrożność. Zmiana w przepisach dotyczy tutaj korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych, które mogłyby osłabić czujność i doprowadzić do ograniczenia możliwości obserwacji sytuacji na przejściu. Jest to od zmiany przepisów zabronione.
Oznakowanie przejść dla pieszych sprzyja bezpieczeństwu wszystkich uczestników ruchu drogowego. Przed wejściem na jezdnię pieszy, niezależnie od znaków, jest zobowiązany zachować szczególne bezpieczeństwo, zwłaszcza jeśli jest to szczególnie uczęszczany obszar.
