Kto ma pierwszeństwo przy zmianie pasa? Podstawa prawna
To, kto ma pierwszeństwo przy zmianie pasa, jest regulowane przez art. 22 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Zgodnie z tym zapisem kierujący, który chce zmodyfikować swój tor jazdy, musi ustąpić pierwszeństwa pojazdom już znajdującym się na danym pasie. Zasada ta obowiązuje niezależnie od kierunku, z którego zjeżdżasz.
Jednoczesna zmiana pasa przez co najmniej dwa pojazdy
Jeżeli rozpoczniesz wyprzedzanie, a kierowca, którego chcesz wyminąć, również zdecyduje się na zmianę pasa, musi on poczekać, aż zakończysz manewr. Pierwszeństwo ma bowiem ten samochód, który jako pierwszy zasygnalizował zamiar zmodyfikowania toru jazdy za pomocą kierunkowskazu. Pozwala to na uniknięcie sytuacji, w której wyprzedzany pojazd niespodziewanie znajdzie się przed autem wyprzedzającym, zajeżdżając mu drogę.
Na drogach trzypasmowych może zdarzyć się też sytuacja, w której na podobny manewr jednocześnie zdecydują się kierowcy ze skrajnie prawego i lewego pasa (postanowią oni zjechać na środkowy tor). Wówczas pierwszeństwo ma osoba, która znajdowała się z prawej strony. Mówi o tym dalsza część art. 22 ust. 4 Prawo u ruchu drogowym.
Czym skutkuje wymuszenie pierwszeństwa podczas zmiany pasa?
Wymuszenie pierwszeństwa podczas zmiany pasa to przede wszystkim bardzo duże zagrożenie dla wszystkich uczestników ruchu drogowego. W wyniku takiego działania może dojść do stłuczki, utraty panowania nad autem lub poważnego wypadku. Jest to szczególnie niebezpieczne na drogach szybkiego ruchu czy autostradach, dlatego w takich miejscach najlepiej zmieniać pas tylko wtedy, gdy masz pewność, że nagle nie pojawi się na nim inne auto.
Na kierowcę, który wymusił pierwszeństwo podczas zmiany pasa, policja może nałożyć też mandat. Ile wynosi taka kara? Oto przykłady:
- 250 zł i 5 punktów karnych – wymuszenie pierwszeństwa podczas zmiany pasa ruchu,
- 200 zł i 4 punkty karne – zmiana pasa ruchu bez włączenia kierunkowskazu,
- 500 zł i 8 punktów karnych – niestosowanie zasady jazdy na suwak np. przy wpuszczaniu samochodu z kończącego się pasa ruchu,
- 1500 zł i 6 punktów karnych (+ kara za wymuszenie pierwszeństwa) – spowodowanie kolizji w wyniku wymuszenia pierwszeństwa.
Kolizje podczas zmiany pasa – jak udowodnić, kto miał pierwszeństwo?
Podczas zmiany pasa, zwłaszcza w miejscach o dużym natężeniu ruchu, nietrudno o stłuczkę. W takich sytuacjach zdarza się, że obaj uczestnicy zdarzenia uważają, że to właśnie oni mieli pierwszeństwo (bo np. jeden z nich zjeżdżał na środkowy pas z prawej strony, a ten znajdujący się z lewej, jak twierdzi, rozpoczął analogiczny manewr przed nim). Wówczas jedynym sposobem na rozwiązanie konfliktu i ustalenie winnego zdarzenia jest zdobycie nagrań z kamer.
O ile w centrach miast większość ulic jest kontrolowana przez miejskie systemy monitoringu, o tyle na autostradach czy drogach szybkiego ruchu uzyskanie materiału potwierdzającego przebieg kolizji może być znacznie trudniejsze. Z tego powodu warto wyposażyć swój pojazd w specjalną kamerkę, która rejestruje trasę. Wiele urządzeń tego typu automatycznie zapisuje nagrania po wykryciu nagłego ruchu lub uderzenia.
Zmiana pasa ruchu a jazda na suwak
Jeśli pas ruchu się kończy, kierowca musi go jak najszybciej zmienić. W takiej sytuacji nie ma on jednak obowiązku czekania, aż część ulicy, na którą chce wjechać, będzie pusta. Jest to wyjątek od zasady, zgodnie z którą pierwszeństwo mają pojazdy już znajdujące się na pasie, na który planujesz się przemieścić. W takich przypadkach stosuje się tzw. jazdę na suwak.
Reguła ta nakłada na kierowców poruszających się torem, który ma swoją kontynuację, obowiązek wpuszczenia aut zjeżdżających z kończącej się części ulicy. Warunkiem stosowania się do tego przepisu jest jednak korek na obu pasach.
Uwaga! Zasada ta obowiązuje nie tylko tam, gdzie kończy się fragment drogi. Kierowcy muszą jej przestrzegać również w miejscach, w których prowadzi się roboty drogowe lub znajdują się przeszkody uniemożliwiające dalszą jazdę konkretnym pasem.
Zasady bezpiecznej zmiany pasa na autostradzie (i nie tylko)
Jeśli zmieniasz pas, zwłaszcza na autostradzie lub drodze szybkiego ruchu, pamiętaj o stosowaniu się do następujących zasad:
- patrz w lusterka – sprawdź, czy na części ulicy, na którą chcesz wjechać, nie znajduje się inny pojazd. Zwróć też uwagę na auta jadące za Tobą – mogą sygnalizować zamiar wykonania podobnego manewru;
- dostosuj prędkość do warunków na ulicy i natężenia ruchu;
- zachowaj odpowiednią odległość od innych aut – na drogach szybkiego ruchu i autostradach musi być ona zdecydowanie większa niż np. na jezdniach w centrach miast. Zakłada się, że powinna ona wynosić co najmniej połowę liczby km/h, z jaką się poruszasz;
- korzystaj z kierunkowskazów – zanim zaczniesz realizować manewr, zasygnalizuj go;
- nie wykonuj gwałtownych ruchów – to ważne zwłaszcza podczas szybkiej jazdy, gdzie nawet delikatny ruch kierownicy może wpłynąć na decyzje innych kierowców;
- stosuj zasadę ograniczonego zaufania – mimo że przepisy dotyczące pierwszeństwa przy zmianie pasa są jasne, to nie każdy ich przestrzega. Pamiętaj też, że na szybkość reakcji często wpływają również takie czynniki, jak słońce czy poziom zmęczenia prowadzącego.
Jakie zagrożenia mogą wystąpić podczas zmiany pasa ruchu?
Nawet jeśli doskonale wiesz, kto ma pierwszeństwo przy zmianie pasa ruchu, w trakcie wykonywania tego manewru może zaskoczyć Cię kilka sytuacji i zjawisk, jak np.:
- martwe pole – zdarza się, że samochód jadący lewym torem, który również planuje zjechać na środkową część jezdni, nie jest widoczny z powodu tzw. martwego pola. Jest tak w sytuacji, gdy znajduje się on za tylną lewą ćwiartką lub za słupkiem nadwozia Twojego auta. Z tego powodu tak ważne jest zachowanie ostrożności i dokładne upewnienie się, że pas, na który chcesz zjechać, jest wolny;
- nieoczekiwane przyspieszenie przez innego kierowcę – pojazd znajdujący się z tyłu może nagle zwiększyć prędkość, chcąc Cię wyprzedzić, mimo że właśnie wykonujesz manewr. Może to prowadzić do niebezpiecznego zderzenia bocznego;
- inna prędkość ruchu na różnych pasach – czasami prowadzi to do niedoszacowania dystansu i czasu, jaki masz na zmianę toru jazdy;
- zły stan nawierzchni – zmiana pasa może być niebezpieczna, jeśli w miejscu wykonywania manewru ulica jest śliska, nierówna lub uszkodzona;
- niekorzystne warunki pogodowe – deszcz, mgła, śnieg czy oślepiające promienie słoneczne mogą znacząco ograniczyć widoczność, a niektóre z nich – zmniejszyć przyczepność kół. Zwiększa to ryzyko popełnienia błędu podczas zmiany pasa.
Kto ma pierwszeństwo na pasie rozbiegowym?
Wjeżdżając na autostradę lub drogę szybkiego ruchu, trzeba skorzystać z tzw. pasa rozbiegowego. Umożliwia on zwiększenie prędkości do takiej, z którą poruszają się inne pojazdy obecne na jezdni. Na takich fragmentach ulic obowiązują dokładnie te same przepisy co w wielu innych miejscach. Oznacza to, że pierwszeństwo mają samochody już poruszające się autostradą, a nie te, które dopiero na nią wjeżdżają.
Jeżeli jednak natężenie ruchu jest duże i istnieje ryzyko, że kierowca nie zdąży zjechać na główną drogę, zanim skończy się pas rozbiegowy, należy go wpuścić. Pozwoli to na uniknięcie poważnej kolizji, zwłaszcza gdy pojazd porusza się już ze znaczną prędkością i nie zdąży wyhamować przed miejscem, w którym fragment włączający do ruchu zanika.
