Formalności przed rozpoczęciem budowy drogi
Budowanie dróg to nie tylko prace w terenie, lecz także godziny spędzone w biurze na przygotowywaniu potrzebnej dokumentacji. Zanim na danym terenie pojawi się ciężki sprzęt i pracownicy, konieczne jest określenie, czy inwestycja będzie opłacalna. W tym celu tworzy się studium kosztorysowe i ekonomiczno-środowiskowe. Dopiero po sporządzeniu takich dokumentów można wystąpić o wydanie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych, która pozwoli na przygotowanie koncepcji programowej.
Gdy inwestor ma już wszystkie niezbędne dokumenty, może ogłosić przetarg. Biorą w nim udział firmy, które są w stanie zrealizować przedsięwzięcie zgodnie z założeniami. Przedstawiają one swoje oferty, włącznie z kosztorysem i terminem wykonania zlecenia. Na tej podstawie inwestor wybiera odpowiedniego podwykonawcę.
Gdy nazwa firmy, która będzie odpowiedzialna za budowę drogi, jest już znana, można wystąpić o wydanie zezwolenia na rozpoczęcie inwestycji. Dopiero po jego uzyskaniu przechodzi się do prac w terenie.
Przygotowanie projektu drogi
Ważnym elementem procesu budowy drogi jest stworzenie kompletnej i czytelnej dokumentacji projektowej. Przygotowują ją inżynierowie i projektanci, którzy dokładnie analizują teren i obowiązujące przepisy. Ich celem jest zaplanowanie trasy w taki sposób, aby:
- odpowiadała na potrzeby mieszkańców danego obszaru;
- jej budowa kosztowała jak najmniej;
- była w pełni zgodna z prawem obowiązującym na konkretnym terenie;
- wymagała jak najmniejszego dostosowania już istniejącej infrastruktury do nowych potrzeb.
Projekt zachodniej obwodnicy Szczecina w ciągu S6 Źródło: https://www.gov.pl/web/gddkia-szczecin/wszystkie-planowane-do-realizacji-drogi-na-pomorzu-zachodnim-objete-sa-pracami-przygotowawczymi
Projekt musi obejmować plany geodezyjne, wytyczenia, profilowanie terenu i określenie rodzaju nawierzchni asfaltowej. Konieczne jest też uwzględnienie w dokumentacji oświetlenia, systemów odwadniających czy sygnalizacji świetlnej.
Etapy budowy dróg
Budowa dróg zawsze musi przebiegać zgodnie z wcześniej przygotowanym harmonogramem prac. Poszczególne czynności należy wykonywać w określonej kolejności, jednocześnie zachowując pomiędzy nimi odpowiednie odstępy czasu (np. podczas schnięcia asfaltu).
Podstawowe etapy budowy dróg:
- przygotowanie terenu (w tym wykopy),
- profilowanie powierzchni i zagęszczenie gruntu,
- układanie masy asfaltowej,
- zagęszczanie gotowej nawierzchni,
- kontrola stanu technicznego drogi i ewentualne poprawki.
Przygotowanie terenu do budowy drogi
Pierwszym etapem budowy drogi jest odpowiednie przygotowanie terenu. Jego przebieg zależy od wielu czynników – m.in. tego, czy na danym obszarze już wcześniej istniała ulica. Jeśli tak, zazwyczaj konieczne jest usunięcie starej warstwy asfaltu oraz innych struktur, które z biegiem czasu straciły swoje właściwości.
Natomiast w sytuacji, gdy droga ma zostać zbudowana od podstaw, zwykle na początku niezbędne jest pozbycie się próchnicy (humusu). To zewnętrzna warstwa gleby bogata w substancje organiczne, powstająca w wyniku rozkładu resztek roślinnych i zwierzęcych. Jej właściwości sprawiają, że stanowi ona doskonałe podłoże dla roślin, ale nie nadaje się do budowy dróg. Utrudnia ona m.in. wiązanie gruntu rodzimego i nasypowego.
Gdy humus zostanie już usunięty, można przejść do kształtowania terenu. Obejmuje ono wykopy i niwelację – tam, gdzie ziemi jest więcej niż przewidziano w projekcie. Na tym etapie należy też pozbyć się wszelkich przeszkód jak drzewa, krzewy czy stare fundamenty.
Profilowanie terenu pod nową drogę
Kolejnym etapem jest odpowiednie wyprofilowanie terenu, na którym ma powstać nowa droga. Proces ten obejmuje m.in. utwardzenie powierzchni, jej zagęszczenie i uformowanie w taki sposób, by zachować układ ulicy zgodny z projektem. Zakłada on także przygotowanie odwodnień, które zapobiegną gromadzeniu się wody pod nawierzchnią (co mogłoby szybko doprowadzić do jej uszkodzenia).
Ważnym elementem profilowania terenu jest połączenie ziemi z wodą i cementem. Taka mieszanka cechuje się znacznie większą gęstością niż sam grunt, a co za tym idzie – jest twardsza i odporniejsza na działanie czynników zewnętrznych. Proces zagęszczania trwa zwykle kilka dni – w tym czasie ziemia z wodą i cementem zyskuje odpowiednie właściwości. Staje się zwarta i wytrzymalsza np. na wymywanie przez deszcz.
Uwaga! Tak przygotowany grunt należy pozostawić bez żadnego obciążenia na kolejny tydzień. Dopiero po upływie 7 dni można przejść do przygotowania warstwy ścieralnej.
Układanie masy asfaltowej
Gdy grunt jest już odpowiednio przygotowany, można przejść do aplikacji masy asfaltowej. Gotowa nawierzchnia składa się z kilku warstw takiej substancji, które muszą zostać ułożone w odpowiedniej kolejności:
- warstwa podkładowa ma na celu wyrównać powierzchnię i zapewnić odpowiednią nośność drogi również przy dużym obciążeniu; jest przygotowana poprzez ułożenie i zagęszczenie odpowiednio dobranego kruszywa,
- warstwa wiążąca ma przenosić naprężenia wynikające z intensywnego użytkowania nawierzchni; jest układana z mieszanki mineralno-asfaltowej na odpowiednio przygotowanej podbudowie. Przed jej aplikacją podłoże musi być oczyszczone, suche, wyprofilowane oraz skropione emulsją asfaltową w celu zapewnienia odpowiedniego połączenia,
- warstwa ścieralna jest tą warstwą, z którą mają kontakt opony; jest układana na oczyszczonej, suchej i równej powłoce wiążącej. Przed jej aplikacją podłoże powinno być skropione emulsją asfaltową, aby zapewnić dobrą przyczepność i trwałość nawierzchni.
Zagęszczanie nawierzchni asfaltowej
Po aplikacji asfaltu należy go odpowiednio zagęścić. Proces ten polega na ściskaniu nawierzchni przez ciężki sprzęt (walce drogowe). Czynność ta ma na celu usunięcie pustych przestrzeni, w których zgromadziło się powietrze. W ten sposób zwiększa się gęstość materiału, a co za tym idzie – jego odporność na uszkodzenia mechaniczne, w tym pękanie i powstawanie kolein.
Kontrola jakości drogi przed jej oddaniem do użytku
Zanim z nowej drogi będą mogli skorzystać kierowcy, konieczne jest dokładne skontrolowanie jakości wykonanych prac. Taką inspekcję przeprowadzają specjaliści z branży, którzy weryfikują zgodność inwestycji z projektem oraz ogólny stan techniczny infrastruktury. Jeśli wykryją oni jakiekolwiek nieprawidłowości, na podmiot odpowiedzialny za przedsięwzięcie spada obowiązek ich usunięcia. Dopiero po pozytywnej ocenie droga może zostać oddana do użytku.
Z jakich maszyn korzysta się podczas budowy dróg?
Podczas budowy dróg wykorzystuje się różne maszyny. Zazwyczaj jest to ciężki sprzęt, który znacznie ułatwia wykonywanie wykopów, przenoszenie dużych ilości ziemi czy utwardzanie terenu. Najczęściej są to takie urządzenia jak:
- koparki – służą do kopania i przesuwania materiałów sypkich,
- ładowarki – są wykorzystywane do załadunku i transportu urobku na krótkie odległości,
- walce – zagęszczają i utwardzają powierzchnię,
- frezarki drogowe – usuwają zużyte warstwy nawierzchni asfaltowych,
- rozściełacze do asfaltu – odpowiadają za równomierne rozłożenie płynnej substancji,
- równiarki samojezdne – pozwalają na wyrównanie gruntu, również na nasypach.
Dostępne technologie budowy dróg
Technologie budowy dróg nieustannie ewoluują. Obecnie powszechnie łączy się sprawdzone metody z innowacyjnymi rozwiązaniami, które zwiększają trwałość, bezpieczeństwo i efektywność gotowej infrastruktury. Popularnością cieszą się też sposoby pozwalające na wykorzystywanie już raz użytych surowców.
Ciekawą technologią budowy dróg jest np. przygotowywanie podbudowy z mieszanki, która powstaje z destruktu ze starej nawierzchni (czasami połączonego z nowym materiałem). W ten sposób możliwe jest wykorzystanie odpadu wytworzonego w trakcie zdejmowania zniszczonego asfaltu, co ogranicza zanieczyszczenie środowiska i zmniejsza koszty.
W budownictwie korzysta się też z materiałów kompozytowych. Łączą one warstwę dolną z betonu portlandzkiego z górną, wykonaną z asfaltu. Taka mieszanka sprawdza się doskonale do renowacji uszkodzonych ulic. Można ją zastosować na już istniejącej powierzchni w celu jej wyrównania i poprawienia odporności na zużycie.
Inną technologią budowy dróg jest natomiast użycie masy bitumicznej. Sprawdza się ona jako warstwa uszczelniająca na starych nawierzchniach asfaltowych, a także jako pokrycie tras o małym natężeniu ruchu. Kruszywo to rozprowadza się na emulsji asfaltowej, a następnie walcuje.
