Droga ekspresowa a autostrada – nazewnictwo
Definicję autostrady oraz drogi ekspresowej określa ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym. Zgodnie z tym aktem prawnym pierwsza z nich to droga publiczna z odpowiednim oznakowaniem przeznaczona do ruchu pojazdów samochodowych (z wyłączeniem czterokołowców) mogących rozwijać prędkość co najmniej 40 km/h także wtedy, gdy ciągną przyczepę.
Po drodze ekspresowej mogą poruszać się pojazdy samochodowe z wyłączeniem czterokołowców. Ona również musi być prawidłowo oznakowana.
Znak D-9 „autostrada”
Znak D-7 „droga ekspresowa”
Autostrada vs droga ekspresowa – najważniejsze różnice
Zastanawia Cię, czym się różni droga ekspresowa od autostrady? Sprawdź najważniejsze kwestie z tym związane.
Limity prędkości
Na drogach ekspresowych nie obowiązuje minimalna dopuszczalna prędkość. Natomiast po autostradach mogą poruszać się wyłącznie pojazdy, które są w stanie jechać co najmniej 40 km/h. Różnica dotyczy również maksymalnej dopuszczalnej prędkości. W przypadku dróg ekspresowych wynosi ona:
- 120 km/h – na drogach dwujezdniowych,
- 100 kmh – na drogach jednojezdniowych oraz dwujezdniowych z co najmniej dwoma pasami przeznaczonymi dla każdego kierunku ruchu.
Po autostradach można jechać z prędkością do 140 km/h. Dotyczy to aut osobowych, motocykli oraz ciężarówek o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t.
Liczba pasów ruchu
Kolejna różnica między drogą ekspresową a autostradą dotyczy liczby jezdni. Autostrada nie może być drogą jednojezdniową. Zgodnie z przepisami prawa musi mieć co najmniej po dwa pasy ruchu w każdym kierunku. Dodatkowo wymagane jest ich oddzielenie np. barierami.
Droga ekspresowa może być jednojezdniowa poza terenem zabudowanym, w przypadku realizacji podzielonej na etapy. Niekiedy kierowcy mają do dyspozycji dwa pasy ruchu w jednym kierunki i tylko jeden w drugim (2+1). Jest to rozwiązanie, którego nie spotkasz na żadnej autostradzie.
Szerokość pasów ruchu
Różnica dotyczy także minimalnej szerokości pasów ruchu, którymi poruszają się kierowcy. W przypadku nowopowstających autostrad wynosi ona 3,75 m. Drogi ekspresowe muszą natomiast mieć co najmniej 3,5 m szerokości (dotyczy to także starszych autostrad).
Pas awaryjny na autostradzie powinien mieć 3 m szerokości, a na ekspresówce 2,5 m. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych minimalna szerokość pobocza na autostradzie to 1,25 m, a na drodze ekspresowej 0,75 m.
Skrzyżowania i zjazdy
Na autostradach nie ma jednopoziomowych skrzyżowań. Są one zastąpione wjazdami oraz zjazdami. W przypadku dróg ekspresowych możliwe jest stosowanie skrzyżowań z sygnalizacją świetlną.
Istotna różnica dotyczy także węzłów drogowych. Na autostradach nie powinny być one rozlokowane częściej niż co 15 km. W przypadku dróg ekspresowych odległość między nimi może wynosić 5 km. Zasada ta dotyczy jednak wyłącznie obszarów niezabudowanych. Jeśli odcinek przebiega w pobliżu dużego ośrodka miejskiego, przepisy dopuszczają lokalizowanie wjazdów i zjazdów z większą częstotliwością, jeśli jest to konieczne.
Opłaty
Drogi ekspresowe są w Polsce bezpłatne. Za przejazd niektórymi odcinkami autostrad trzeba uiścić opłatę. Dotyczy to fragmentów koncesjonowanych, które nie są zarządzane przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). W 2025 r. za przejazd samochodem osobowym trzeba zapłacić na odcinku autostrady A1 Rusocin-Nowa Wieś oraz A4 Kraków-Katowice.
Sieć autostrad i dróg ekspresowych w Polsce
Na poniższej mapie sprawdzisz stan autostrad oraz dróg ekspresowych w Polsce (stan na początek sierpnia 2025 r.). Na zielono zaznaczone są odcinki istniejące, a na czerwono te w budowie. Pozostałymi kolorami oznakowano trasy, które są na etapie planowania, przetargu lub projektowania.
Autostrady w Polsce
W Polsce funkcjonują następujące autostrady:
- A1 (Autostrada Bursztynowa) – łącząca Trójmiasto z Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym i prowadzi do przejścia granicznego z Czechami w Gorzyczkach,
- A2 (Autostrada Wielkopolska) – przebiega od granicy z Niemcami w Świecku i docelowo ma prowadzić do przejścia granicznego z Białorusią w Kukurykach,
- A4 – przebiega od granicy z Niemcami w Jędrzychowicach do przejścia z Ukrainą w Korczowej,
- A6 – obwodnica Szczecina, łączy drogę ekspresową S3 z przejściem granicznym z Niemcami w Kołbaskowie,
- A8 – obwodnica Wrocławia, przebiega od autostrady A4 do dzielnicy Psie Pole,
- A18 – łączy autostradę A4 z granicą z Niemcami w Olszynie,
- A50 – planowana autostrada, która ma połączyć Centralny Port Komunikacyjny z Mińskiem Mazowieckim.
Sieć autostrad jest systematycznie rozwijana, co ma zwiększyć komfort podróżowania po kraju.
Drogi ekspresowe w Polsce
W tabeli sprawdzisz nazwy dróg ekspresowych w Polsce oraz miejscowości, przez jakie przebiegają.
| S1 | Pyrzowice – Dąbrowa Górnicza – Sosnowiec – Mysłowice – Bielsko-Biała – Żywiec – Zwardoń – granica państwa ze Słowacją |
| S2 | południowa obwodnica Warszawy |
| S3 | Świnoujście – Szczecin – Gorzów Wlk. – Zielona Góra – Lubawka |
| S5 | Ostróda – Nowe Marzy – Świecie – Bydgoszcz – Białe Błota – Szubin – Żnin – Gniezno – Poznań – Stęszew – Kościan – Śmigiel – Leszno – Rawicz – Żmigród – Prusice – Trzebnica – Wrocław |
| S6 | Szczecin – Goleniów – Nowogard – Kołobrzeg – Ustronie Morskie – Koszalin – Sławno – Słupsk – Lębork – Gdynia – Gdańsk – Straszyn – Rusocin |
| S7 | Straszyn – Gdańsk – Nowy Dwór Gdański – Elbląg – Ostróda – Olsztynek – Nidzica – Płońsk – Zakroczym – Nowy Dwór Mazowiecki – Łomianki – Warszawa – Grójec – Radom – Skarżysko-Kamienna – Suchedniów – Kielce – Jędrzejów – Kraków – Myślenice – Rabka |
| S8 | Magnice – Wrocław – Oleśnica – Syców – Kępno – Wieruszów – Wieluń – Sieradz – Zduńska Wola – Łask – Pabianice – Łódź – Piotrków Trybunalski – Tomaszów Mazowiecki – Rawa Mazowiecka – Mszczonów – Janki Małe – Warszawa – Marki – Radzymin – Wyszków – Trzcianka – Ostrów Mazowiecka – Zambrów – Stare Jeżewo – Białystok |
| S10 | Szczecin – Stargard Szczeciński – Recz – Kalisz Pomorski – Wałcz – Piła -Wyrzysk – Pawłówek – Białe Błota – Bydgoszcz – Solec Kujawski – Toruń – Lubicz Dolny – Sierpc – Płońsk – Siedlin |
| S11 | Koszalin – Bobolice – Szczecinek – Piła – Chodzież – Budzyń – Poznań – Kórnik – Środa Wielkopolska – Jarocin – Pleszew – Ostrów Wielkopolski – Kępno – Kluczbork – Olesno – Lubliniec – Tarnowskie Góry – Pyrzowice |
| S12 | Piotrków Trybunalski – Sulejów – Opoczno – Radom – Zwoleń – Puławy – Lublin – Świdnik – Piaski – Chełm – Dorohusk (granica z Ukrainą) |
| S14 | Emilia – Zgierz – Aleksandrów Łódzki – Łódź – Konstantynów Łódzki – Pabianice – Róża |
| S16 | Olsztyn – Barczewo – Biskupiec – Mrągowo – Orzysz – Ełk – Knyszyn |
| S17 | Warszawa – Garwolin – Lublin – Piaski – Krasnystaw – Zamość – Tomaszów – Bełżec – Hrebenne (granica z Ukrainą) |
| S19 | Kuźnica – Sokółka – Korycin – Knyszyn – Dobrzyniewo Duże – Choroszcz – Siemiatycze – S12 (Rudnik) – S12 (Dąbrowica) – Nisko – A4 (Rzeszów Wschód) – A4 (Rzeszów Zachód) – Barwinek (granica ze Słowacją) |
| S22 | przejście graniczne z Rosją w Grzechotkach – Maciejewo – Chruściel – Błudowo – Wilkowo – Elbląg |
| S50 | obwodnica Warszawy |
| S51 | Olsztyn-Olsztynek |
| S52 | Cieszyn – Bielsko-Biała(S69) – Głogoczów (S7) – Kraków (A4 i S7) |
| S61 | Ostrów Mazowiecka – Łomża – Stawiski – Szczuczyn – Grajewo – Ełk – Raczki – Suwałki – Budzisko (przejście graniczne z Litwą |
| S74 | Sulejów – Kielce – Opatów – Lipnik – Tarnobrzeg – Stalowa Wola – Nisko |
| S79 | łącznik między ul. Marynarską a południową obwodnicą Warszawy (łączy Lotnisko Chopina z obwodnicą ekspresową) |
| S86 | łączy Katowice i Sosnowiec |
Opracowanie własne na podstawie https://pl.wikipedia.org/wiki/Kategoria:Drogi_ekspresowe_w_Polsce
Numeracja autostrad i dróg ekspresowych
Autostrady to drogi klasy A, a ekspresowe – S. Te same litery są wykorzystywane przy oznakowaniu konkretnych tras. Numer autostrady jest więc poprzedzony literą A np. A2, A4. Przy drogach ekspresowych umieszcza się znaki z literą S np. S12, S19.
Znak E-15d z numerem drogi ekspresowej
Znak E-15c z numerem autostrady
