Od lokalizacji znaku drogowego sporo zależy – przede wszystkim to, czy będzie on dobrze widoczny dla uczestników ruchu. To jest z kolei konieczne do tego, aby znajdująca się na oznaczeniu informacja czy zakaz dotarły do właściwej grupy odbiorców.
Prawidłowa lokalizacja znaków drogowych w Polsce: jak powinna wyglądać? Z czego wynika?
Rozmieszczenie znaków drogowych w Polsce jest ściśle regulowane przez przepisy. Podstawowe zasady w tym zakresie znajdują się w aktualnie obowiązującym Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku – w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach.
Zgodnie z przepisami znaki drogowe powinny być widoczne, czytelne i umieszczone w miejscach, które umożliwiają kierowcom odpowiednią reakcję na ich treść. Standardowo lokalizuje się je po prawej stronie drogi, ponieważ większość uczestników ruchu koncentruje swoją uwagę właśnie na tej stronie. W określonych przypadkach możliwe jest jednak ustawienie znaków po lewej stronie drogi, a nawet nad jezdnią, np. na specjalnych konstrukcjach.
Z czego wynika konieczność wprowadzania jednolitych wymogów dotyczących lokalizacji znaków? Chodzi przede wszystkim o:
- ujednolicenie obowiązujących zasad – aby ograniczyć wątpliwości dotyczące prawidłowego rozmieszczenia oznakowania;
- zapewnienie bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom ruchu – znaki mają być dobrze widoczne, a ryzyko ich uszkodzenia czy problemów z widocznością ma być zminimalizowane;
- jasne przekazywanie informacji o zasadach obowiązujących na drodze – nie powinny być zaburzone przez problemy dotyczące np. tego, gdzie ma spojrzeć kierowca podczas jazdy, by wiedzieć, jak się zachować na danym odcinku;
- dostosowanie oznakowania do specyfiki drogi i jej użytkowników – wtedy konkretna lokalizacja zapewni bezpieczeństwo i prawidłową organizację ruchu.
Kto odpowiada za lokalizowanie znaków drogowych?
Odpowiedzialność za lokalizację znaków drogowych spoczywa na zarządcach dróg. W Polsce funkcje te są podzielone w zależności od kategorii konkretnej trasy.
- Za drogi krajowe odpowiada Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA),
- Drogi wojewódzkie są zarządzane przez Zarządy Dróg Wojewódzkich,
- Drogi powiatowe i gminne znajdują się w gestii lokalnych władz, takich jak starostwa, urzędy gminne lub miejskie.
Zarządca drogi jest zobowiązany do przestrzegania przepisów dotyczących lokalizacji znaków. Jego zadaniem jest również zapewnienie ich czytelności oraz regularne sprawdzanie stanu technicznego oznakowania, a także reagowanie na zgłaszane uwagi dotyczące ewentualnych uszczerbków. W przypadku zmiany organizacji ruchu zarządca musi dostosować istniejące oznakowanie do nowych warunków, dbając o jego zgodność z przepisami.
Czy znak drogowy może stać po lewej stronie? Kiedy jest to dopuszczalne?
Znak drogowy może być ustawiony po lewej stronie drogi, ale tylko w określonych przypadkach. Standardowo znaki umieszcza się bowiem po prawej stronie. Z przeprowadzonych analiz wynika, że właśnie taka lokalizacja zapewnia najlepszą widoczność dla kierowców. Przepisy dopuszczają możliwość montażu oznakowania po lewej stronie, gdy jest to konieczne ze względu na specyfikę trasy lub poprawę bezpieczeństwa ruchu.
Znaki drogowe po lewej stronie mogą:
- pełnić funkcję powtórzenia oznakowania znajdującego się już po prawej stronie – na drogach dwujezdniowych z więcej niż jednym pasem ruchu znaki po lewej stronie służą jako dodatkowe oznakowanie, które zwiększa czytelność komunikatów;
- być ustawione jako znaki główne na drogach jednokierunkowych,
- zostać ustawione przy jezdniach z zamkniętym lub ograniczonym ruchem,
- być lokalizowane w obrębie skrzyżowań i wysepek – w obrębie wysepek kierunkowych i skomplikowanych skrzyżowań umieszczanie znaków po lewej stronie ułatwia zrozumienie organizacji ruchu;
- zostać w pełni legalnie zamontowane na drodze dla rowerzystów – znaki informujące o zasadach ruchu na drogach rowerowych mogą być ustawiane zarówno po prawej, jak i po lewej stronie, w zależności od układu drogi.
Zasady dotyczące obowiązku lokalizacji określonych znaków w konkretny sposób wynikają z przepisów prawa. Są jednak również poparte obserwacjami i analizami ekspertów. Jeśli więc dana lokalizacja jest dopuszczalna – co do zasady można przyjąć, że jest też bezpieczna.
Prawa czy lewa strona – kiedy znaki są lepiej widoczne dla kierowców?
Znaki po prawej stronie są standardowym rozwiązaniem w większości krajów, ponieważ kierowcy w naturalny sposób koncentrują swoją uwagę właśnie na tej stronie jezdni. Taki układ jest zgodny z nawykami większości uczestników ruchu drogowego i z pewnością ułatwia odczytywanie informacji.
W określonych sytuacjach znaki po lewej stronie drogi mogą jednak zapewniać lepszą widoczność, zwłaszcza na szerokich drogach wielopasmowych. Gdy odległość między pasami ruchu a znakiem po prawej stronie jest duża, kierowcy poruszający się na środkowych lub skrajnie lewych pasach mogą mieć trudność z jego odczytaniem. W takich przypadkach znaki umieszczone po lewej stronie drogi – jako powtórzenie oznakowania z prawej strony – znacznie poprawiają czytelność i bezpieczeństwo.
Ponadto umieszczanie znaków po lewej stronie jest często konieczne w miejscach o specyficznej geometrii, takich jak np. skrzyżowania o skomplikowanym układzie, gdzie dodatkowe oznakowanie po lewej stronie po prostu pomaga uniknąć nieporozumień między uczestnikami ruchu.
Znaki po lewej stronie mogą być też szczególnie przydatne w warunkach ograniczonej widoczności, takich jak mgła, intensywne opady deszczu lub śniegu. W takich przypadkach dodatkowe informacje zwiększają szanse na ich zauważenie przez kierowców, nawet jeśli pole widzenia jest ograniczone.
Strona lokalizacji znaku to nie wszystko. O czym jeszcze pamiętać, stawiając znaki drogowe?
Lokalizacja znaku po konkretnej stronie drogi to tylko jeden z elementów, które decydują o jego skuteczności – widoczności i prawidłowym rozpoznaniu przez uczestników ruchu. Równie ważne są:
- wysokość – znak powinien być umieszczony na odpowiedniej wysokości, aby był widoczny zarówno dla kierowców samochodów osobowych, jak i ciężarówek, a także dla pieszych;
- odległość od jezdni – znaki muszą być ustawione w bezpiecznej odległości od jezdni, aby nie stanowiły zagrożenia w razie kolizji;
- odległość od ewentualnego zagrożenia – powinna być dostosowana do prędkości, jaka jest dopuszczalna na danym odcinki, aby kierowca mógł odpowiednio wcześnie zareagować i wykonać wymagany manewr/zmienić tryb jazdy;
- odblaskowość – nowoczesne znaki drogowe są wyposażone w powłoki odblaskowe, które zapewniają ich dobrą czytelność nocą oraz przy złej pogodzie;
- jakość oznakowania – trzeba wybierać dobrej jakości elementy (wykonane z materiałów odpornych na warunki atmosferyczne i uszkodzenia mechaniczne), które nie będą traciły pierwotnego wyglądu, kolorów czy formy mimo wystawienia na oddziaływanie negatywnych czynników;
- stan techniczny – regularne kontrole stanu technicznego znaków to obowiązek zarządcy drogi. Uszkodzone lub zniszczone oznakowanie powinno być niezwłocznie wymienione. Nawet jeśli będzie umieszczone na odpowiedniej wysokości czy po dobrej stronie, nie będzie wystarczająco widoczne.
